CaMiÑo De VoLTa II

capítulo II

FERREIRO-NARRADOR.- Van pasando os días e as tres bolboretas atarefadas na relación eos vecinos, abrindo novas amizades envoltas en sensacións tan diferentes as do "Illote perdido", como elas lie chamaban á súa térra, da que contaban que estaba ateigada de poboación carente de moitas cousas. Ai, pero... que fermosura o noso Illote! A nosa familia, os nosos amigos, os nosos costumes! No Maial disfrazabámonos de ramallo para homenaxear á natureza, que, por certo, como aquí non hai, e pasabámolo máis ben...

Nos seus olliños arriman as bágoas da morriña doces e tristes ao mesmo tempo, míranse entre elas con sorrisos solidarios que medran até estouparen coa risa. Serenando pouquiño a pouco, repasaron conversas curiosas con algúns vecinos, como a que tiveron coa Laverca, que devagar sornado...: DONA LAVERCA.- Pois falan moi ben de vos. E logo, de onde sodes? Pasade, pasade, e comede un pouquiño de pan para mellorar o voso aspecto porque parece que estivésedes un pouquiño negras. Tamén din por ai que vosos pais vos botaron da casa, outros din que escapastes... O outro día contoume a ra que vos extraviastes da familia nunha viaxe, pero eu non lio creo porque parecedes listiñas. Ai, por Deus! Acabóuseme o pan pero vinde por aquí cando queirades e parolamos un pouco. Adeus, adeus.

OBRADOIRO.- (De camino para a súa casiña da Xunta.) Que listiña parece a Laverca! Gustoume o niño que ten na silveira.

FORXA.- Si, tenme pinta de ser unha monosabia pregoeira que alí a onde non

chega manda recado.

SOLAINA.- Calade! Deixade os comentarios!...

VOZ DA MEMORIA.- Siii... son eu a Voz da Memoria, non... non paredes

de voar porque vén a noite e vos non sodes das bolboretas que teñen luz propia.

OBRADOIRO.- (Susurrando.) Cachifa! como trona!

VOZ DA MEMORIA.- Lembrádesvos de min?...

TODAS XUNTAS.-Siii!

VOZ DA MEMORIA.- Neste lugar primixenio conviven en solidaria harmonía

todas as formas, todas as cores e todos os costumes. A súa historia repousa na

frondosidade axustada por estes dous ríos nunha aperta eterna.

OBRADOIRO.- (Interrompendo.) Din por ai que os queren separar para facer

un encoró, pero nos non sabemos que é iso tan importante como para arrincarlle

un brazo ao río Ulla.

VOZ DA MEMORIA.- O que ti dis non o teño na memoria por se tratar dun

presente sen pasado pero coido que nunha desas priven de liberdade aos ríos

e mais aos seus habitantes.

FERREIRO-NARRADOR.- Un silencio murmurioso e penetrante envolve

o espazo do lugar e as bolboretas caladiñas vanse ao seü fogar. Xa no garabulliño,

agochadas...

OBRADOIRO.- (En baixa voz.) Moito sabe a Voz da Memoria!

SOLAINA e FORXA.- (Facendo o aceno.) Chissst! Chissst!...

FERREIRO-NARRADOR.- Espertan pola maná entre trilos e cantos,

reflectidas nunha gota de orballo, retocan as súas cores batendo as as. Almorzan

e recordan o que lies contou a Laverca sobre dunha Santa moi milagreira que

habia ala lonxe na parroquia de Pilono e que se chama igual cá Virxe, A Cápela

de "Hoy-vas".

Entón deciden ir ata aló e achegáronse ao Santuario para pedidle á Virxe de Hoy-vas que lies concédese o favor de guíalas para encontrar o camino de volta ao seu Illote.

Seguindo as instrucións da Laverca cumpren a promesa de dar a volta de xeonllos ao Santuario e mais de prenderlle unha veliña á Santa.

Achéganse á fonte de "Hoy-vas" e, mentres beben, retumba a Voz da Memoria, que, como xa lies era coñecida, escoitan con moita ledicia.

FORXA.- Señora Voz! Que nos vai contar hoxe deste fermoso lugar e mais da cápela adicada á Virxe de "Hoy-vas"?

VOZ DA MEMORIA.- Si, miñas amigas; este é un lugar moi fermoso de longa tradición relixiosa que data do século XVII. A través do tempo achegáronse aquí centos e centos de romeiros fervorosos para venerar á Santa. Desta romaría tradicional resultaron contos e anécdotas abraiantes. Mirade á porta principal do Santuario que, segundo din, permanece sempre aberta pois, aínda que a cerren, ábrese soa. Esta historia é coñecida por moita xente. Contan que un día, mellor dito unha noite, dous mozos da parroquia decidiron apostar con outros para comprobar por eles mesmos como era i so de que a porta se abría soa. Os dous mozos, moi fachendosos, o primeiro que fixeron ao chegar ao Santuario foi cerrar a porta. Seguidamete apostáronse detrás dunha nogueira que había a uns vinte metros e, mirando en fite para ela, entroulles o sonó dando cabezadas contra a nogueira, e ao fin quedaron durmidos. Domeados polo sonó, cando espertan, velaí o milagre, a porta estaba aberta. Quedaron os dous tan abraiados que, sen saír do abraio daquel soñó irreal, botáronlle peito ao asunto e cerraron a porta de novo. Neste intre rompe o escuro silencio o voar dunha curuxa que lies fai fixar a atención e, cando volven a cara, a porta estaba aberta. Tal sorpresa levaron e tanto medo collerón que no arranque tropezaron un co outro e caeron patas arriba. Revólvense pés para que vos quero axiña mirando para atrás, na sospeita de que eran perseguidos por unha pantasma que os quería coller pola cueira. Fuxidos co medo chegaron ao lugar de Paxariñas, contaron envalentonados a fazaña para non perder a aposta, pero un vecino coitado dixo: -De todo iso que contades algo hai de certo porque aquí cheira moi mal.

SOLAINA.- Que contó mais fermoso, Señora Voz. E a porta segué aberta?

VOZ DA MEMORIA.- Sempre estará aberta á curiosidade do sentido común, á intelixencia e á cultura da vontade.

Adeus, adeus, espina en flor dunha serra;

Adeus, adeus, Voz; sempre nos acordaremos déla.

Ai lirí ai lirí ai le

Ai lirí ai lirí ai lí